Những điều cần biết về chia tách cổ phiếu

Chia tách cổ phiếu là hành động làm giảm giá cổ phiếu của mình bằng cách tách cổ phiếu hiện có thành nhiều cổ phiếu. Theo đó, thị giá mới của cổ phiếu sẽ giảm, số lượng cổ phiếu lưu hành tăng lên. Giá trị cổ phiếu của các cổ đông hiện hữu không thay đổi và giá trị vốn hóa thị trường của công ty cũng vậy.

Mục đích của hành động này là làm cho giá cổ phiếu trở nên hấp dẫn hơn, đặc biệt đối với nhiều nhà đầu tư nhỏ. Đơn giản là bởi không phải ai cũng có nguồn vốn lớn để mua cổ phiếu với mức giá cao. 

Chia tách cổ phiếu là gì?

Chia tách cổ phiếu xảy ra khi một công ty quyết định chia cổ phiếu của mình thành nhiều cổ phiếu hơn. Ví dụ, một công ty có thể có chia tách theo tỷ lệ một cổ phiếu thành hai cổ phiếu. Tổng giá trị kết hợp của hai cổ phiếu mới vẫn bằng giá của một cổ phiếu trước đó.

Cụ thể, nếu Công ty ABC hoàn thành việc chia cổ phiếu với tỷ lệ trên và giá cổ phiếu ban đầu là 100.000 đồng cho một cổ phiếu, thì mỗi cổ phiếu mới sẽ có giá 50.000 đồng.

Sau mỗi đợt chia tách cổ phiếu, các cổ đông vẫn bảo toàn được giá trị đầu tư, thế nhưng hiện giờ họ sẽ sở hữu nhiều cổ phiếu hơn.

Chia tách cổ phiếu hoạt động như thế nào?

Các công ty giao dịch đại chúng, bao gồm cả các cổ phiếu blue-chip với vốn hóa thị trường lên đến hàng nghìn tỷ đồng, luôn hướng đến chia tách cổ phiếu vào một thời điểm nào đó trong tương lai. Về lý thuyết, vốn hóa của công ty sẽ phụ thuộc vào giá trị của cổ phiếu và việc thanh khoản của chúng.

Tại một số thời điểm, giá cổ phiếu trên thị trường sẽ trở nên quá đắt đối với các nhà đầu tư. Và điều này bắt đầu ảnh hưởng đến tính thanh khoản của cổ phiếu đó bởi ngày càng có ít người có khả năng mua cổ phiếu với mức giá hiện tại. Lúc này, chia tách cổ phiếu sẽ được thực hiện. 

Giả sử Công ty đại chúng XYZ thông báo chia tách cổ phiếu theo tỷ lệ 2:1. Trước khi chia tách, bạn sở hữu 1000 cổ phiếu có giá 80.000 đồng mỗi cổ phiếu, với tổng giá trị là 80.000.000 đồng. Sau khi chia tách, bạn sẽ sở hữu 2000 cổ phiếu có giá 40.000 đồng. Tổng giá trị đầu tư của bạn vẫn giữ nguyên ở mức 80.000.000 đồng.

Các loại chia tách cổ phiếu

Các loại chia tách cổ phiếu phổ biến nhất là chia tách cổ phiếu truyền thống, chẳng hạn như 2:1, 3:1 hay 3:2. Cụ thể, theo tỷ lệ 2:1 tức là bạn sẽ nhận được 2 cổ phiếu từ 1 cổ phiếu trước đó, 3:1 là được 3 cổ phiếu từ 1 cổ phiếu trước đó, 3:2 là được 3 cổ phiếu từ 2 cổ phiếu trước đó. 

Một ví dụ về việc chia tách cổ phiếu trong thực tế chính là gã khổng lồ công nghệ Apple. Vào thứ Hai, ngày 31 tháng 8 năm 2020, Apple chia cổ phiếu của mình theo tỷ lệ 4:1, có nghĩa là các nhà đầu tư sở hữu một cổ phiếu trước đó sẽ nhận được bốn cổ phiếu sau chia tách.

Trước khi chia tách cổ phiếu, một cổ phiếu của Apple có giá 499,23 USD (đóng cửa vào thứ Sáu, ngày 28 tháng 8 năm 2020). Sau khi chia tách, mỗi cổ phiếu có giá khoảng 127 USD.  Điều này giúp cổ phiếu dễ tiếp cận hơn với các nhà đầu tư.

Thực tế, đó cũng không phải là lần đầu tiên Apple chia tách cổ phiếu của mình. Kể từ khi Apple IPO vào năm 1980, đây là lần chia cổ phiếu thứ năm. Trong lần chia cổ phiếu trước đó vào tháng 6 năm 2014, Apple đã chia cổ phiếu của mình theo tỷ lệ 7:1. Giá mỗi cổ phiếu lúc đó vào khoảng 650 USD và sau khi chia tách, nó có giá khoảng 93 USD cho mỗi cổ phiếu. 

Một ví dụ khác chính là Tesla, công ty sản xuất ô tô điện hàng đầu hiện nay. Tesla đã chia tách cổ phiếu của mình theo tỷ lệ 5:1 vào thứ Hai, ngày 31 tháng 8 năm 2020. Trước khi chia tách, một cổ phiếu của Tesla có giá khoảng 2.213 USD/cổ phiếu (đóng cửa vào thứ Sáu, ngày 28 tháng 8 năm 2020). Sau khi chia tách, mỗi cổ phiếu có giá khoảng 442 USD. 

Mặc dù sở hữu ưu điểm là dễ dàng tiếp cận nhà đầu tư, tuy nhiên, không phải công ty nào cũng lựa chọn phương án chia tách cổ phiếu này. Và một ví dụ điển hình là Berkshire Hathaway – công ty được điều hành bởi nhà đầu tư vĩ đại Warren Buffett.

Trong nhiều năm qua, Warren Buffett không bao giờ chia cổ phiếu. Tính đến thời điểm đóng cửa thị trường vào ngày 28 tháng 8 năm 2020, một cổ phiếu của Berkshire Hathaway Class A được giao dịch ở mức 327.431 USD. Mức giá này nằm ngoài phạm vi đầu tư của đại đa số các nhà đầu tư ở Hoa Kỳ và trên thế giới. 

Lúc này, Buffett đã tạo ra một cổ phiếu loại B đặc biệt. Đây là một ví dụ về cổ phiếu hai tầng. Cổ phiếu B ban đầu được giao dịch ở mức 30% giá trị cổ phiếu Loại A (bạn có thể chuyển đổi cổ phiếu Loại A thành cổ phiếu Loại B nhưng không thể chuyển đổi ngược lại).

Cuối cùng, khi Berkshire Hathaway mua lại một trong những tuyến đường sắt lớn nhất quốc gia, Burlington Northern Santa Fe, nó đã chia cổ phiếu Hạng B thành 1:50 để mỗi cổ phiếu Hạng B giờ đây chỉ có mức giá nhỏ hơn nhiều lần so với hạng A. Vào thời điểm đóng cửa thị trường vào ngày 28 tháng 8 năm 2020, cổ phiếu Loại B được giao dịch ở mức 218,55 USD, mức này dễ tiếp cận hơn đối với các nhà đầu tư. 

Ưu và nhược điểm của chia tách cổ phiếu

Ưu điểm của chia tác cổ phiếu

• Cải thiện tính thanh khoản

Nếu giá của một cổ phiếu tăng lên, nó có xu hướng làm giảm khối lượng giao dịch của cổ phiếu. Việc tăng số lượng cổ phiếu đang lưu hành với giá thấp hơn sẽ tăng thêm tính thanh khoản. Và điều này giúp thu hẹp chênh lệch giữa giá mua và giá bán, cho phép các nhà đầu tư được giao dịch với mức giá tốt hơn.

- Giúp tái cân bằng danh mục đầu tư một cách đơn giản hơn

Khi giá cổ phiếu thấp hơn, các nhà quản lý danh mục đầu tư sẽ cảm thấy dễ dàng hơn trong việc bán cổ phiếu để mua cổ phiếu mới. Và điều này giúp tái cân bằng danh mục đơn giản hơn. 

• Làm cho quyền chọn bán rẻ hơn

Việc bán một quyền chọn bán có thể rất tốn kém đối với những cổ phiếu đang giao dịch ở mức giá cao. Có thể bạn chưa biết rằng quyền chọn bán cho phép người bán được quyền bán theo lô – khoảng 100 cổ phiếu với mức giá đã thỏa thuận. Nếu một cổ phiếu đang giao dịch ở mức 500.000 đồng một cổ phiếu, họ sẽ phải có trong tay 50.000.000đ. Trong khi đó, cùng với số lượng cổ phiếu đó với giá 100.000 đồng/cổ phiếu, giá quyền chọn sẽ trở nên hợp lý hơn. 

• Tạo động lực tăng giá cổ phiếu

Có lẽ đây là lý do thuyết phục nhất để một công ty chia tách cổ phiếu của mình. Theo một nghiên cứu của Nasdaq, sau khi phân tích các đợt chia tách cổ phiếu của các công ty vốn hóa lớn từ năm 2012 đến năm 2018, kết quả cho thấy rằng chỉ cần thông báo một đợt chia tách cổ phiếu đã làm tăng giá cổ phiếu trung bình 2,5%. Ngoài ra, một cổ phiếu sau khi tách ra sẽ tăng trưởng tốt hơn so với thị trường trung bình 4,8% trong hơn một năm.

Ngoài ra, nghiên cứu của Tiến sĩ David Ikenberry, giáo sư tài chính tại Đại học Colorado, đã chỉ ra rằng hiệu suất giá của các cổ phiếu đã phân tách cao hơn so với thị trường trung bình khoảng 8% trong một năm và trung bình là 12 % trong ba năm. Các bài báo của Ikenberry được xuất bản vào năm 1996 và 2003, và mỗi bài phân tích dựa trên hoạt động của hơn 1.000 cổ phiếu. 

Một phân tích của Tak Yan Leung thuộc Đại học Hồng Kông, Oliver M. Rui Trường kinh doanh quốc tế liên kết Trung Quốc - Châu Âu và Steven Shuye Wang của Đại học Nhân dân Trung Quốc đã xem xét các công ty niêm yết ở Hồng Kông và cũng nhận thấy sự tăng giá của cổ phiếu sau khi chia tách. 

Nhược điểm của chia tác cổ phiếu

• Việc chia tách có thể làm gia tăng sự biến động

Việc chia tách cổ phiếu có thể làm tăng sự biến động trên thị trường. Nhiều nhà đầu tư có thể quyết định mua cổ phiếu vì nó có giá cả phải chăng hơn và điều này có thể làm tăng sự biến động của cổ phiếu. 

Nhiều nhà đầu tư không có kinh nghiệm cũng có thể lầm tưởng rằng đó là một tín hiệu cổ phiếu đang được định giá thấp hơn và họ nhanh chóng gia nhập thị trường. Thực tế, việc chia tách cổ phiếu là điều hầu như không thể tránh khỏi khi giá trị sổ sách và cổ tức tăng lên. Tình hình có thể không quá tốt như họ nghĩ.

• Không phải tất cả các đợt chia tách đều làm tăng giá cổ phiếu

Một số đợt chia tách cổ phiếu xảy ra khi một công ty có nguy cơ bị hủy niêm yết. Điều này được gọi là chia tách ngược cổ phiếu – gộp cổ phiếu. Mặc dù các nhà đầu tư có thể thấy giá mỗi cổ phiếu tăng sau khi chia ngược, nhưng cổ phiếu có thể không tăng giá trị sau khi chia tách hoặc có thể mất một thời gian để phục hồi.

Các nhà đầu tư nếu không nhìn rõ điểm này có thể dẫn đến mất vốn khi đầu tư vào những cổ phiếu nói trên.

Chia ngược cổ phiếu là gì?

Các đợt chia tách cổ phiếu trong đó bạn nhận được nhiều cổ phiếu hơn nhưng giá trên mỗi cổ phiếu thấp hơn đôi khi được gọi là chia tách kỳ hạn. Ngược lại— khi bạn nhận được ít cổ phiếu hơn với giá mỗi cổ phiếu cao hơn — được gọi là hành động chia ngược cổ phiếu. 

Một công ty thường thực hiện chia ngược cổ phiếu khi giá cổ phiếu có nguy cơ xuống thấp đến mức bị hủy niêm yết. Trừ khi bạn thấy công ty có một kế hoạch tăng trưởng khả thi, nếu không hãy tránh xa cổ phiếu của những công ty này.

Một ví dụ điển hình của việc chia ngược cổ phiếu là Quỹ ETF của Quỹ Dầu Hoa Kỳ (USO). Vào tháng 4 năm 2020, nó đã có một đợt chia ngược theo đó 8 cổ phiếu đổi lấy 1 cổ phiếu. Giá mỗi cổ phiếu của nó trước khi chia tách là khoảng $ 2 đến $ 3.

Sau khi chia ngược, giá của nó vào khoảng $ 18 đến $ 20 cho mỗi cổ phiếu. Vì vậy, nếu các nhà đầu tư bỏ ra 40 USD để mua 16 cổ phiếu USO với giá khoảng 2,50 USD, sau khi chia ngược, họ sẽ sở hữu 2 cổ phiếu có giá trị khoảng 20 USD/cổ phiếu. 

Đâu là giải pháp an toàn cho các nhà đầu tư mới 

Trong trường hợp thiếu kinh nghiệm và kiến thức nền tảng, các nhà đầu tư F0 có thể cải thiện kỹ năng thông qua việc tự học. Tuy nhiên, cách hiệu quả nhất là kết nối với một cố vấn tài chính chuyên nghiệp để hỗ trợ đường dài. 

Cố vấn đầu tư là những người có kinh nghiệm, thành công và đã được chứng minh về năng lực. Người này sẽ giúp khách hàng lập kế hoạch đầu tư tổng thể, thiết kế danh mục, tư vấn và quản lý rủi ro. Cùng với đó là tư vấn chi tiết từng loại hình đầu tư hợp pháp trên thị trường. 

Các nhà đầu tư mới có thể tìm kiếm các chuyên gia phù hợp thông qua ứng dụng ProNexus - nền tảng cho phép kết nối trực tiếp cố vấn tài chính với người dùng có nhu cầu. Mọi cố vấn trên ứng dụng đều được kiểm duyệt hồ sơ chất lượng chuyên môn, và bị ràng buộc bởi các tiêu chuẩn nghiêm ngặt bởi ProNexus. 

Hiện nay, ứng dụng được phát hành trên cả Apple App Store và Google CH Play. Người dùng có thể tải xuống cho iOS và Android.