Cổ phiếu và trái phiếu: Nên đầu tư loại nào tốt hơn?

Khi mới bước chân vào thị trường chứng khoán, hầu như nhà đầu tư nào cũng phải đối mặt với câu hỏi nan giải: nên đầu tư vào cổ phiếu hay trái phiếu? Trên thực tế, có những nhà đầu tư chỉ tập trung vào cổ phiếu, có người lại trung thành với trái phiếu và cũng có người chọn đầu tư vào cả hai. Vậy cổ phiếu và trái phiếu khác nhau như thế nào và đâu là những tiêu chí giúp nhà đầu tư dễ dàng phân biệt chúng? Cùng ProNexus tìm hiểu chi tiết trong bài viết sau đây!

Cổ phiếu là gì?

Cổ phiếu là chứng chỉ thể hiện quyền sở hữu một phần vốn của công ty. Khi trở thành cổ đông thông qua việc mua cổ phiếu, nhà đầu tư có quyền được chia sẻ lợi nhuận (nếu có) và tham gia vào các quyết định quan trọng của công ty. Giá trị cổ phiếu không cố định mà biến động phụ thuộc vào kết quả kinh doanh của công ty, diễn biến thị trường và các yếu tố kinh tế khác.

Trái phiếu là gì?

Trái phiếu là công cụ tài chính cho phép doanh nghiệp, tổ chức hoặc chính phủ vay vốn từ nhà đầu tư. Về bản chất, đây là hợp đồng vay vốn trong đó người mua trái phiếu đóng vai trò chủ nợ, cho bên phát hành vay tiền trong một thời gian nhất định. Đổi lại, nhà đầu tư sẽ nhận được lãi suất định kỳ hoặc hàng năm trong suốt thời hạn của trái phiếu. Khi trái phiếu đáo hạn, bên phát hành có nghĩa vụ hoàn trả toàn bộ số tiền gốc ban đầu cho chủ sở hữu trái phiếu.

So sánh cổ phiếu và trái phiếu chi tiết

Điểm giống nhau

• Đều là công cụ tài chính: Cả cổ phiếu và trái phiếu đều là các công cụ tài chính được phát hành bởi doanh nghiệp hoặc tổ chức để huy động vốn.
• Đều là chứng khoán có thể giao dịch: Cả hai đều được coi là chứng khoán và có thể được mua bán trên thị trường chứng khoán.
• Đều mang lại lợi nhuận tiềm năng: Nhà đầu tư có thể thu được lợi nhuận từ cả cổ phiếu và trái phiếu, dù cơ chế tạo ra lợi nhuận khác nhau. Cổ phiếu mang lại lợi nhuận thông qua cổ tức và chênh lệch giá, trong khi trái phiếu mang lại lợi nhuận thông qua lãi suất cố định và chênh lệch giá.
• Đều có thể được chuyển nhượng, cầm cố, thế chấp và thừa kế: Chủ sở hữu có thể chuyển nhượng quyền sở hữu cổ phiếu và trái phiếu cho người khác, hoặc sử dụng chúng làm tài sản đảm bảo cho các giao dịch vay vốn.
• Đều chịu sự điều chỉnh của pháp luật: Việc phát hành và giao dịch cổ phiếu, trái phiếu đều phải tuân thủ các quy định của pháp luật về chứng khoán và thị trường tài chính.

Điểm khác nhau

Trái phiếu và cổ phiếu đều là những công cụ tài chính quan trọng, nhưng chúng có những điểm khác biệt cơ bản sau:

Bản chất:

• Trái phiếu: Là một dạng chứng khoán nợ, thể hiện nghĩa vụ trả nợ của tổ chức phát hành đối với người sở hữu trái phiếu. Người mua trái phiếu thực chất là người cho vay tiền.
• Cổ phiếu: Là một dạng chứng khoán sở hữu, thể hiện quyền sở hữu một phần vốn của công ty. Người mua cổ phiếu trở thành cổ đông của công ty.

Thu nhập:

• Trái phiếu: Mang lại thu nhập cố định thông qua việc trả lãi định kỳ (coupon) và hoàn trả mệnh giá khi đáo hạn.
• Cổ phiếu: Thu nhập từ cổ phiếu không cố định, bao gồm cổ tức (nếu công ty có lãi và quyết định chia) và lợi nhuận từ việc bán cổ phiếu khi giá tăng.

Quyền lợi:

• Trái phiếu: Người sở hữu trái phiếu không có quyền tham gia quản lý công ty, chỉ có quyền đòi nợ gốc và lãi theo thỏa thuận.
• Cổ phiếu: Cổ đông có quyền tham gia quản lý công ty thông qua việc bỏ phiếu tại đại hội đồng cổ đông, cũng như quyền nhận cổ tức và quyền mua cổ phiếu phát hành thêm.

Rủi ro:

• Trái phiếu: Rủi ro chính là rủi ro tín dụng (tổ chức phát hành không trả được nợ) và rủi ro lãi suất (giá trị trái phiếu giảm khi lãi suất tăng).
• Cổ phiếu: Rủi ro cao hơn trái phiếu, bao gồm rủi ro thị trường (giá cổ phiếu biến động), rủi ro kinh doanh (công ty kinh doanh thua lỗ) và rủi ro pha loãng (giá trị cổ phiếu giảm khi công ty phát hành thêm cổ phiếu).

Nên đầu tư cổ phiếu hay trái phiếu tốt hơn?

Đầu tư vào cổ phiếu hay trái phiếu không có câu trả lời đúng sai tuyệt đối, mà phụ thuộc vào mục tiêu và khẩu vị rủi ro của mỗi nhà đầu tư. Nếu bạn hướng đến lợi nhuận cao và sẵn sàng chấp nhận rủi ro, cổ phiếu có thể là lựa chọn hấp dẫn để gia tăng giá trị tài sản trong dài hạn. Ngược lại, nếu bạn ưu tiên sự an toàn và mong muốn nguồn thu nhập ổn định, trái phiếu sẽ là lựa chọn thích hợp hơn.

Các nhà đầu tư cần cân nhắc thật kỹ các yếu tố như mục tiêu tài chính, khả năng chấp nhận rủi ro và thời gian đầu tư trước khi đưa ra quyết định. Nếu mục tiêu của bạn là tích lũy tài sản nhanh chóng, cổ phiếu có thể mang lại lợi nhuận cao hơn trong dài hạn, nhưng cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro. Ngược lại, nếu bạn muốn bảo toàn vốn và có nguồn thu nhập đều đặn, trái phiếu là lựa chọn an toàn hơn, dù lợi nhuận có thể không cao bằng cổ phiếu.

Tóm lại khi lựa chọn đầu tư giữa cổ phiếu và trái phiếu, không có lựa chọn nào là hoàn hảo cho tất cả mọi người. Hãy tìm hiểu kỹ về hai loại hình đầu tư này, đánh giá tình hình tài chính cá nhân và đưa ra quyết định phù hợp nhất với bản thân.

Hy vọng rằng qua bài viết trên, ProNexus đã giúp các bạn hiểu rõ hơn về cổ phiếu và trái phiếu, từ đó đưa ra lựa chọn đầu tư phù hợp với bản thân. Bất kể bạn chọn hình thức nào, hãy luôn tìm hiểu kỹ lưỡng, đầu tư thông minh và kiên nhẫn để đạt được mục tiêu tài chính của mình.