Top 10 rủi ro khi đầu tư chứng khoán và cách hạn chế
Chứng khoán là kênh đầu tư phổ biến và hấp dẫn. Mặc dù có khả năng sinh lời cao, chứng khoán cũng đi kèm với nhiều rủi ro. Những rủi ro này là điều tất yếu trên thị trường mà nhà đầu tư cần nhận thức trước khi đầu tư. Bài viết này của Pronexus sẽ giúp bạn hiểu các loại rủi ro khi đầu tư chứng khoán để đưa ra quyết định đầu tư hiệu quả.
Rủi ro hệ thống
Nhóm rủi ro này ảnh hưởng đến toàn bộ thị trường hoặc các phân khúc lớn, không chỉ riêng cổ phiếu hay ngành cụ thể. Sự kiện chính trị bất ngờ, suy thoái kinh tế toàn cầu, biến động lãi suất và tỷ giá đều là nguồn rủi ro hệ thống. Những sự kiện này tác động đến toàn bộ thị trường chứng khoán và không thể tránh khỏi dù bạn đã đa dạng hóa đầu tư vào nhiều cổ phiếu khác nhau. Rủi ro hệ thống có nhiều loại, bao gồm:
Rủi ro giá cả hàng hóa
Khi đầu tư vào chứng khoán, bạn thực chất đang đầu tư vào các công ty phát hành chứng khoán, tức là đầu tư vào hàng hóa và dịch vụ của các doanh nghiệp đó. Giá hàng hóa có tác động trực tiếp đến thị trường chứng khoán, đặc biệt là các hàng hóa liên quan đến chính sách tài khóa của nhà nước như nhiên liệu, điện và ga. Do đó, khi giá hàng hóa thay đổi, rủi ro khi đầu tư chứng khoán cũng tăng lên.
Rủi ro thanh khoản
Rủi ro này phát sinh từ sự bất ổn của thị trường chứng khoán khi điều kiện giao dịch thay đổi. Khi khối lượng giao dịch lớn, việc trao đổi cổ phiếu diễn ra dễ dàng. Ngược lại, với khối lượng giao dịch thấp, nhà đầu tư gặp khó khăn khi chuyển đổi chứng khoán thành tiền mặt.
Rủi ro mô hình
Nhà đầu tư chứng khoán thường chọn cho mình một mô hình đầu tư, như mô hình định giá tài sản và vốn. Tuy nhiên, việc xây dựng mô hình không thể tách rời khỏi các yếu tố kỹ thuật và biến động của thị trường, vốn không theo quy tắc cố định. Do đó, đây là một trong những rủi ro khi đầu tư chứng khoán không thể tránh khỏi. Phân tích kỹ thuật là phương pháp phổ biến, nhưng nhà đầu tư vẫn cần lưu ý đến các yếu tố tác động khác trong thị trường.
Rủi ro lạm phát và rủi ro lãi suất
Rủi ro lãi suất phát sinh từ sự biến động của lãi suất trái phiếu chính phủ, ảnh hưởng đến mức sinh lời kỳ vọng của các chứng khoán.
- Giá chứng khoán thường giảm khi lãi suất thị trường tăng và ngược lại.
- Lạm phát làm thay đổi giá trị đồng tiền, từ đó ảnh hưởng đến lợi nhuận của nhà đầu tư trong tương lai.
Rủi ro phi hệ thống
Rủi ro phi hệ thống là các rủi ro đặc trưng cho từng ngành hoặc từng công ty. Ví dụ, tai nạn máy bay ảnh hưởng đến ngành hàng không, hay thông tin xấu từ một công ty chứng khoán. Những rủi ro này không tác động đến toàn bộ thị trường và không phải nhà đầu tư nào cũng chịu ảnh hưởng giống nhau. Rủi ro phi hệ thống bao gồm các loại sau:
Rủi ro xếp hạng
Mỗi ngành công nghiệp hay dịch vụ đều có các đánh giá và xếp hạng hàng năm, thường vào cuối năm hoặc đầu năm sau. Rủi ro về xếp hạng, như việc doanh nghiệp bị giảm hạng so với năm trước, có thể làm giảm giá trị doanh nghiệp và kéo theo sự giảm giá cổ phiếu.
Rủi ro lỗi thời
Rủi ro khi đầu tư chứng khoán này xảy ra khi sản phẩm của các ngành sản xuất trở nên lỗi thời, không có sự đổi mới và không tăng trưởng lợi nhuận trong nhiều năm. Điều này khiến doanh nghiệp hoạt động kém hiệu quả và giá cổ phiếu giảm sút.
Rủi ro kiểm toán
Rủi ro này xuất hiện khi doanh nghiệp kiểm soát chi phí và nguồn vốn kém, làm giảm giá trị doanh nghiệp và hiệu quả sản xuất. Kết quả là doanh nghiệp gặp thiệt hại và giá cổ phiếu giảm.
Rủi ro truyền thông
Rủi ro truyền thông xảy ra khi doanh nghiệp phát hành chứng khoán đối mặt với sự kiện xấu hoặc thông tin sai lệch từ truyền thông, ảnh hưởng tiêu cực đến thương hiệu và làm giảm nhanh giá cổ phiếu. Đây là loại rủi ro khi đầu tư chứng khoán có ảnh hưởng lớn nhất đối với các doanh nghiệp.
Rủi ro quản trị dòng tiền
Kiểm soát chi phí và nguồn vốn kém làm giảm giá trị doanh nghiệp, dẫn đến hoạt động sản xuất không hiệu quả. Khi chi phí không được quản lý tốt và nguồn vốn không được phân bổ hợp lý, doanh nghiệp sẽ gặp khó khăn trong việc duy trì hiệu quả sản xuất. Điều này không chỉ làm giảm giá trị doanh nghiệp mà còn khiến giá cổ phiếu giảm sút do nhà đầu tư mất niềm tin vào khả năng quản lý và phát triển của công ty.
Rủi ro pháp lý
Rủi ro pháp lý là mối nguy mà nhiều nhà đầu tư chứng khoán có thể gặp phải nếu không hiểu rõ quy định pháp luật. Nhà đầu tư có thể đối mặt với rủi ro cao nếu không nắm vững luật chứng khoán. Đồng thời, các doanh nghiệp phát hành chứng khoán cũng chịu rủi ro từ những thay đổi về pháp luật, chính sách thuế và quy định vốn.
Cách hạn chế rủi ro khi đầu tư chứng khoán
Để quản lý rủi ro hệ thống, nhà đầu tư nên đa dạng hóa danh mục với nhiều loại tài sản như thu nhập cố định, tiền mặt và bất động sản. Mỗi loại tài sản phản ứng khác nhau trước các thay đổi lớn trong hệ thống. Ví dụ, khi lãi suất tăng, giá trị của một số trái phiếu mới có thể tăng, trong khi giá cổ phiếu của doanh nghiệp có thể giảm. Danh mục đầu tư đa dạng giúp bù đắp cho sự giảm giá của một số kênh và ổn định tỷ suất sinh lời tổng thể.
Để giảm thiểu rủi ro phi hệ thống thì nên đa dạng danh mục đầu tư, mua cổ phiếu từ các công ty khác nhau và thuộc các ngành khác nhau giúp hạn chế rủi ro này. Nhà đầu tư cũng nên theo dõi thông tin và biến động thị trường thường xuyên, tập trung vào đầu tư dài hạn, hoặc nhờ đến các bên tư vấn và quản lý chuyên nghiệp.
Trên đây là các rủi ro khi đầu tư chứng khoán mà Pronexus đã tổng hợp đến bạn. Để thành công trên thị trường, nhà đầu tư cần tích lũy kiến thức sâu rộng và áp dụng các chiến lược giảm thiểu rủi ro hiệu quả. Mong rằng qua bài viết trên bạn đã có thể biết được các loại rủi ro và có kế hoạch đầu tư hiệu quả, phù hợp với bản thân.
