Thị trường tài chính là gì? Cấu trúc thị trường tài chính Việt Nam

Thị trường tài chính đóng vai trò thiết yếu trong sự phát triển của nền kinh tế Việt Nam, được coi là một trong những thị trường năng động nhất và mang lại nhiều lợi ích to lớn cho quốc gia. Vì vậy, việc hiểu rõ bản chất và các khái niệm liên quan đến tài chính vô cùng quan trọng đối với mọi cá nhân. Thế thì thị trường tài chính là gì? Có chức năng thế nào? Hãy để Pronexus lý giải cho bạn ngay trong bài viết này.

Thị trường tài chính là gì?

Thị trường tài chính được hiểu là nơi diễn ra các hoạt động mua bán và chuyển nhượng quyền sử dụng vốn ngắn hạn hoặc dài hạn thông qua các công cụ tài chính phổ biến như cổ phiếu, trái phiếu, công cụ phái sinh, các giấy tờ có giá trị, các khoản vay, ngoại hối và hàng hóa cơ bản.

Nói một cách dễ hiểu, đây chính là điểm gặp gỡ giữa những bên có nhu cầu về vốn và những bên có nguồn vốn dư thừa. Các bên cần vốn có thể huy động thông qua việc phát hành các công cụ tài chính, trong khi đó, các bên có nguồn vốn dư thừa có thể đầu tư vào các công cụ này để thu lợi nhuận. Theo đó, bản chất của thị trường tài chính chính là sự luân chuyển và giao lưu vốn trong xã hội.

Cấu trúc thị trường tài chính tại Việt Nam

Cấu trúc thị trường tài chính có thể được phân tích dựa trên các đặc điểm cụ thể. Từ những đặc điểm này, chúng ta có thể phân loại thị trường tài chính Việt Nam thành các loại sau đây:

Dựa vào nguồn tài chính được huy động

Hiểu về thị trường tài chính là gì, bạn cần phải hiểu nguồn huy động chính của thị trường này. Cụ thể, dựa vào nguồn tài chính được huy động, cấu trúc thị trường tài chính được phân ra thành hai loại chính là thị trường tiền tệ và thị trường vốn:

• Thị trường tiền tệ: Tập trung vào phát hành và thực hiện giao dịch mua bán các công cụ tài chính có kỳ hạn dưới 1 năm.
• Thị trường vốn: Chủ yếu thực hiện mua bán lại các công cụ tài chính với kỳ hạn trên 1 năm, nhằm giải quyết các vấn đề liên quan đến cung và cầu nguồn vốn.

Dựa vào sự luân chuyển các nguồn tài chính

Cấu trúc thị trường tài chính có thể được chia thành thị trường sơ cấp và thị trường thứ cấp dựa trên cách thức luân chuyển các nguồn tài chính. Cụ thể:

• Thị trường sơ cấp: Nơi diễn ra các giao dịch mua bán chứng khoán mới phát hành, thường thông qua các tổ chức trung gian như ngân hàng.
• Thị trường thứ cấp: Nơi diễn ra các giao dịch của chứng khoán đã phát hành từ trước. Trong các giao dịch này, người bán sẽ nhận được tiền từ việc bán chứng khoán, trong khi công ty phát hành chứng khoán sẽ không nhận thêm được tiền từ các giao dịch này.

Dựa vào phương thức huy động nguồn vốn tài chính

Nếu tìm hiểu chi tiết về thị trường tài chính là gì, bạn có thể khám phá thêm về những phương thức huy động vốn cho thị trường này. Theo đó, Dựa vào cách thức huy động nguồn vốn tài chính, cấu trúc của thị trường tài chính được chia thành hai loại chính: thị trường nợ và thị trường vốn cổ phần.

• Thị trường nợ: Đây là nơi diễn ra các giao dịch của các công cụ nợ như trái phiếu, tín phiếu kho bạc, và hối phiếu. Những công cụ này đại diện cho các khoản vay mà người phát hành nợ cam kết sẽ hoàn trả.
• Thị trường vốn cổ phần: Đây là nơi diễn ra các giao dịch liên quan đến cổ phiếu đã được phát hành. Những người nắm giữ cổ phiếu có quyền nhận lợi nhuận sau khi các khoản chi phí như thuế đã được trừ đi.

Dựa vào tính chất pháp lý

Dựa trên tính chất pháp lý, cấu trúc của thị trường tài chính được phân chia thành hai loại:

• Thị trường tài chính chính thức: Đây là nơi tất cả các hoạt động và giao dịch tuân thủ nghiêm ngặt các nguyên tắc và quy định do nhà nước ban hành qua các văn bản pháp luật;
• Thị trường tài chính không chính thức: Đây là nơi các hoạt động và giao dịch không tuân theo các nguyên tắc và quy định của nhà nước, diễn ra bên ngoài khuôn khổ pháp luật chính thức.

Vai trò của thị trường tài chính

Nếu muốn biết cặn kẽ thị trường tài chính là gì, bạn phải hiểu được vai trò của thị trường tài chính như thế nào đối với nền kinh tế của một quốc gia. Thị trường tài chính đóng vai trò quan trọng trong ba lĩnh vực chính: huy động vốn, lưu chuyển tiền tệ và thực thi các chính sách pháp luật, cụ thể:

• Huy động vốn: Không thể thiếu trong hoạt động của thị trường tài chính, vai trò quan trọng nhất là huy động vốn từ cả trong và ngoài nước, tạo nguồn lực tài chính cần thiết cho các hoạt động kinh tế.
• Lưu chuyển dòng tiền: Thị trường tài chính góp phần quan trọng vào việc thúc đẩy và nâng cao hiệu quả sử dụng các dòng tiền và các công cụ tài chính, đảm bảo dòng chảy tiền tệ thông suốt trong nền kinh tế.
• Thực thi chính sách của nhà nước: Đóng vai trò then chốt trong việc hiện thực hóa các chính sách tiền tệ và tài khóa của nhà nước, thị trường tài chính giúp kiểm soát và điều chỉnh nền kinh tế ở cả cấp độ vi mô và vĩ mô.

Chức năng của thị trường tài chính

Tại Việt Nam, bạn có thể dễ dàng nhận thấy 5 chức năng của thị trường tài chính chính, bao gồm:

• Điều phối nguồn vốn từ các nhà đầu tư có vốn nhàn rỗi đến những người cần vốn.
• Tích lũy và tập trung vốn để hỗ trợ phát triển kinh tế.
• Tối ưu hóa hiệu quả sử dụng nguồn vốn trong nền kinh tế.
• Tạo điều kiện thuận lợi cho việc thực thi các chính sách của chính phủ, chẳng hạn như việc phát hành trái phiếu cho các nhà đầu tư quốc tế.
• Cung cấp quyền giao dịch các chứng khoán có giá trị như cổ phiếu và trái phiếu.

Tóm lại, sau khi tìm hiểu thị trường tài chính là gì, có thể thấy, đây không chỉ là nơi giao dịch và trao đổi các công cụ tài chính mà còn đóng vai trò cấp thiết trong việc đẩy mạnh sự phát triển kinh tế của Việt Nam. Proxenus hy vọng rằng bài viết này đã mang đến cho bạn những kiến thức bổ ích và cần thiết về thị trường tài chính, góp phần nâng cao hiểu biết và khả năng ứng dụng của bạn trong lĩnh vực tài chính.